Nổi mề đay do lạnh

Nổi mề đay do lạnh là gì?

Nổi mề đay do lạnh là một dạng phản ứng của da khi tiếp xúc với không khí, nước hoặc đồ vật lạnh, khiến cho da phồng lên, ửng đỏ và ngứa.

Triệu chứng nổi mề đay do lạnh ở mỗi người có mức độ nặng nhẹ không giống nhau. Một số người chỉ có các phản ứng nhẹ trong khi nhiều người lại gặp phải phản ứng nghiêm trọng. Ở một số người bị vấn đề này, bơi trong nước lạnh có thể dẫn đến tụt huyết áp xuống mức rất thấp, ngất xỉu hoặc sốc.

Mề đay do lạnh thường xảy ra chủ yếu ở người trẻ tuổi.

Triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng nổi mề đay do lạnh:

• Nổi mẩn đỏ, ngứa ở vùng da tiếp xúc với lạnh
• Tình trạng nặng hơn khi da ấm lên
• Sưng tay khi cầm vật lạnh
• Sưng môi do ăn thức ăn hoặc đồ uống lạnh

Trường hợp nghiêm trọng có thể xảy ra các triệu chứng như:

• Phản ứng toàn thân (sốc phản vệ), có thể gây ngất xỉu, tim đập nhanh, phù tay chân hoặc thân và sốc
• Sưng lưỡi và cổ họng, có thể gây khó thở

Các triệu chứng nổi mề đay do lạnh thường bắt đầu xuất hiện ngay sau khi da tiếp xúc với không khí, nước hoặc đồ lạnh. Khí hậu ẩm ướt và gió có thể làm tăng nguy cơ xảy ra vấn đề này. Các triệu chứng thường kéo dài trong khoảng 1 – 2 tiếng.

Phản ứng nghiêm trọng thường xảy ra khi toàn bộ cơ thể tiếp xúc với lạnh, chẳng hạn như khi bơi trong nước lạnh. Tình trạng này có thể dẫn đến mất ý thức và chết đuối.

Khi nào cần đi khám?

Nếu thường xuyên có phản ứng da bất thường sau khi tiếp xúc với lạnh, cho dù chỉ là phản ứng nhẹ thì cũng nên đi khám. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem đây có phải là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn hay không.

Cần đến bệnh viện ngay nếu xảy ra phản ứng toàn thân (sốc phản vệ) hoặc bị khó thở sau khi tiếp xúc với lạnh.

Nguyên nhân

Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nổi mề đay do lạnh. Một số giả thuyết được đưa ra là do các tế bào da quá nhạy cảm, do đặc điểm di truyền, virus hoặc bệnh tật. Ở dạng nổi mề đay do lạnh phổ biến nhất, cơ thể giải phóng ra histamine và các hóa chất khác vào máu khi tiếp xúc với lạnh. Các hóa chất này gây mẩn đỏ, ngứa và đôi khi gây phản ứng toàn thân.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ

Các yếu tố làm tăng nguy cơ nổi mề đay do lạnh:

• Trẻ tuổi: Dạng nổi mề đay do lạnh phổ biến nhất là nổi mề đay do lạnh mắc phải nguyên phát (primary acquired cold urticaria) và xảy ra chủ yếu ở người trẻ tuổi.
• Có vấn đề sức khỏe tiềm ẩn: Nổi mề đay do lạnh mắc phải thứ phát (secondary acquired cold urticaria) là dạng ít phổ biến hơn và có thể xảy ra do một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như viêm gan hoặc ung thư.
• Mang một số đặc điểm di truyền nhất định: Đôi khi, nổi mề đay do lạnh là do di truyền. Dạng này gây đau và các triệu chứng giống như cúm sau khi tiếp xúc với lạnh.

Biến chứng

Biến chứng lớn nhất của bệnh nổi mề đay do lạnh là một phản ứng nghiêm trọng xảy ra khi toàn cơ thể hoặc một vùng da lớn tiếp xúc với lạnh, ví dụ như khi bơi trong hồ nước lạnh.

Biện pháp chẩn đoán

Chứng nổi mề đay do lạnh có thể được chẩn đoán bằng cách đặt viên nước đá lên da trong vài phút. Nếu da phồng lên và ửng đỏ thì đúng là bị nổi mề đay do lạnh.

Trong một số trường hợp, hiện tượng nổi mề đay là do một bệnh lý tiềm ẩn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc ung thư. Để xác định thì có thể cần tiến hành xét nghiệm máu hoặc các phương pháp chẩn đoán khác.

Điều trị nổi mề đay do lạnh

Ở một số người, mề đay do lạnh tự hết sau vài tuần hoặc vài tháng trong khi ở nhiều người, tình trạng này kéo dài lâu hơn. Hiện chưa có cách chữa trị chứng nổi mề đay do lạnh nhưng có nhiều biện pháp để làm giảm các triệu chứng, chẳng hạn như sử dụng thuốc kháng histamine không kê đơn và tránh tiếp xúc với lạnh. Thuốc kháng histamine có tác dụng ngăn chặn sự giải phóng histamine – nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Một số loại thuốc kháng histamine không kê đơn được dùng để điều trị các triệu chứng nổi mề đay nhẹ gồm có loratadine và cetirizine.

Nếu không hiệu quả thì có thể phải chuyển sang dùng thuốc kê đơn.

Các loại thuốc kê đơn thường được sử dụng để điều trị nổi mề đay do lạnh:

• Thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ: trước khi tiếp xúc với lạnh thì hãy uống thuốc kháng histamine để ngăn ngừa phản ứng. Một số thuốc trong nhóm này là loratadine, cetirizine và desloratadine.
• Omalizumab: là một loại thuốc thường được kê để điều trị bệnh hen suyễn nhưng cũng giúp khắc phục chứng nổi mề đay do lạnh cho những trường hợp không đáp ứng với các loại thuốc khác.

Nếu nổi mề đay do lạnh có liên quan đến một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn thì sẽ phải điều trị vấn đề đó. Trong những trường hợp có tiền sử xảy ra phản ứng toàn thân thì có thể phải dùng bút tiêm tự động epinephrine và luôn mang theo bên mình.

Biện pháp phòng ngừa

Một số cách để tránh bị nổi mề đay do lạnh:

• Uống thuốc kháng histamine trước khi tiếp xúc với lạnh
• Dùng thuốc theo đúng chỉ định
• Bảo vệ da khỏi không khí, nước, đồ vật lạnh và sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Khi đi bơi, hãy nhúng tay vào nước trước và theo dõi xem có bị phản ứng da hay không
• Tránh đồ uống và thức ăn lạnh
• Nếu bác sĩ chỉ định dùng bút tiêm tự động epinephrine thì phải luôn mang theo bên mình để đề phòng trường hợp xảy ra phản ứng nghiêm trọng
• Trước khi phẫu thuật cần báo với bác sĩ phẫu thuật về chứng nổi mề đay do lạnh để có các biện pháp phòng ngừa.