Viêm gan do rượu

Viêm gan do rượu là gì?

Viêm gan do rượu là tình trạng gan bị viêm do uống nhiều rượu.

Viêm gan do rượu xảy ra sau một thời gian dài thường xuyên nạp vào cơ thể lượng rượu lớn. Tuy nhiên, không phải ai uống nhiều rượu cũng đều bị viêm gan do rượu mà bệnh này cũng có thể xảy ra ở cả những người chỉ uống rượu ở mức độ vừa phải.

Một khi đã mắc bệnh viêm gan do rượu thì phải bỏ rượu ngay. Nếu còn tiếp tục uống rượu thì sẽ có nguy cơ cao bị tổn thương gan nghiêm trọng và có thể tử vong.

Triệu chứng viêm gan do rượu

Dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh viêm gan do rượu là vàng da và tròng trắng mắt.

Ngoài ra còn có các dấu hiệu, triệu chứng khác như:

• Ăn không ngon miệng
• Buồn nôn và nôn mửa
• Đau bụng khi ấn
• Sốt, thường là sốt nhẹ
• Mệt mỏi và suy nhược cơ thể

Thiếu hụt dinh dưỡng là một vấn đề thường gặp ở những người bị viêm gan do rượu. Tiêu thụ một lượng rượu lớn sẽ làm giảm cảm giác thèm ăn và ở những người nghiện rượu nặng, phần lớn lượng calo nạp vào hàng ngày đều đến từ rượu. Calo trong rượn được gọi là “calo rỗng”, có nghĩa là không hề có giá trị dinh dưỡng.

Một số triệu chứng khi bị viêm gan do rượu nghiêm trọng gồm có:

• Tích tụ dịch trong ổ bụng, khiến cho bụng phình to (cổ trướng)
• Đầu óc không tỉnh táo, thay đổi hành vi do gan không thể thực hiện chức năng phân hủy và đào thải độc tố một cách bình thường, dẫn đến sự tích tụ chất độc.
• Suy thận và gan

Khi nào cần đi khám?

Viêm gan do rượu là một căn bệnh nguy hiểm và có thể gây tử vong.

Cần đi khám ngay nếu như:

• Có các dấu hiệu của bệnh viêm gan do rượu
• Uống quá nhiều rượu và không thể kiểm soát được việc uống rượu
• Muốn cắt giảm việc uống rượu

Nguyên nhân

Viêm gan do rượu xảy ra khi lượng rượu nạp vào cơ thể dần gây tổn hại lá gan. Về cơ bản thì quá trình gan bị viêm do uống nhiều rượu xảy ra như sau:

1. Quá trình phân hủy rượu trong cơ thể tạo ra các hóa chất có độc tính cao.
2. Các hóa chất này kích hoạt phản ứng viêm phá hủy các tế bào gan.
3. Theo thời gian, mô sẹo hình thành trong gan và thay thế mô gan khỏe mạnh, điều này ảnh hưởng đến chức năng bình thường của lá gan.
4. Tình trạng gan hình thành sẹo này được gọi là xơ gan và là giai đoạn cuối của bệnh gan do rượu.

Các yếu tố khác cũng có thể góp phần gây ra bệnh viêm gan do rượu còn có:

• Các loại viêm gan khác: những người bị viêm gan C và vẫn uống rượu, dù chỉ uống mức độ vừa phải sẽ có nguy cơ bị xơ gan cao hơn so với những người không uống.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: nhiều người lạm dụng rượu bia bị thiếu hụt dinh dưỡng vì ăn uống kém và các sản phẩm phụ của quá trình phân hủy rượu ngăn cản cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thức ăn một cách bình thường. Thiếu hụt dinh dưỡng góp phần làm cho tế bào gan bị tổn hại.

Các yếu tố nguy cơ

Yếu tố chính làm tăng nguy cơ viêm gan do rượu là uống nhiều rượu. Mặc dù không xác định được mức tiêu thụ rượu cụ thể gây ra chứng bệnh này nhưng hầu hết những người bị viêm gan do rượu đều từng tiêu thụ 100 gram cồn (tương đương với 7 ly rượu vang, 7 cốc bia hoặc 7 chén rượu mạnh) hàng ngày trong ít nhất 20 năm.

Tuy nhiên, viêm gan do rượu cũng có thể xảy ra ở cả những người ít uống rượu và có các yếu tố nguy cơ khác, ví dụ như:

• Giới tính: phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh viêm gan do rượu cao hơn nam giới. Nguyên nhân có thể là do sự khác biệt trong cách mà cơ thể xử lý rượu ở phụ nữ.
• Béo phì: những người vừa bị thừa cân và vừa nghiện rượu nặng sẽ dễ bị viêm gan do rượu hơn và nguy cơ tiến triển thành xơ gan cũng cao hơn.
• Yếu tố di truyền: các nghiên cứu đã tìm thấy yếu tố di truyền trong bệnh gan do rượu.
• Chủng tộc: một số chủng tộc có nguy cơ bị viêm gan do rượu cao hơn, ví dụ như người da đen và người gốc Tây Ban Nha.
• Thói quen uống rượu: uống 5 ly trở lên trong vòng 2 giờ (ở nam giới) và 4 ly trở lên (ở phụ nữ) sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan do rượu.

Biện pháp chẩn đoán

Trước tiên bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi về mức độ tiêu thụ rượu hiện tại cũng như là trước đây. Sau đó sẽ cần tiến hành một số biện pháp chẩn đoán như:

• Xét nghiệm chức năng gan
• Xét nghiệm máu
• Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI)
• Sinh thiết gan nếu các phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh khác không cung cấp đủ thông tin hoặc nếu người bệnh có nguy cơ mắc phải các loại viêm gan khác

Điều trị

Để điều trị viêm gan do rượu thì trước hết phải bỏ rượu và sau đó thực hiện các biện pháp giảm bớt triệu chứng tổn thương gan.

Bỏ rượu

Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan do rượu thì phải bỏ rượu ngay lập tức và không bao giờ uống lại nữa. Đây là cách duy nhất để có thể phục hồi tổn thương gan hoặc ngăn bệnh trở nên trầm trọng hơn. Những người vẫn tiếp tục uống rượu bia sẽ có nguy cơ cao mắc phải nhiều vấn đề sức khỏe đe dọa đến tính mạng.

Nếu nghiện rượu quá nặng và không thể tự cai rượu thì có thể đến gặp bác sĩ để được tư vấn các biện pháp hỗ trợ bỏ rượu. Đôi khi, việc ngừng uống rượu đột ngột có thể gây nguy hiểm.

Điều trị thiếu hụt dinh dưỡng

Ở những trường hợp bị thiếu hụt dinh dưỡng, bác sĩ sẽ hướng dẫn chế độ ăn uống để khắc phục vấn đề. Ngoài ra sẽ cần dùng thêm viên uống bổ sung vitamin và các chất dinh dưỡng bị thiếu khác.

Nếu quá chán ăn và không thể ăn uống thì có thể phải đặt sonde dạ dày. Một ống rỗng được đưa qua cổ họng hoặc qua mũi vào trong dạ dày. Sau đó, chất lỏng giàu dinh dưỡng được đưa vào qua ống thông.

Thuốc điều trị viêm gan

Trong những trường hợp bị viêm gan do rượu nặng thì bác sĩ sẽ kê các loại thuốc như:

• Thuốc corticoid: loại thuốc này có tác dụng làm tăng khả năng sống sót cho những người bị viêm gan do rượu nặng. Tuy nhiên, corticoid lại đi kèm với các tác dụng phụ nghiêm trọng và không dành cho những người bị suy thận, xuất huyết tiêu hóa hoặc nhiễm trùng.
• Pentoxifylline: loại thuốc chống viêm này được sử dụng cho những người không thể dùng corticoid.

Ghép gan

Nhiều người bị viêm gan do rượu nặng có nguy cơ tử vong cao nếu không được ghép gan.

Trước đây, những người bị viêm gan do rượu thường không được chỉ định ghép gan vì đa số đều uống rượu trở lại sau phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu lựa chọn bệnh nhân cẩn thận thì tỷ lệ sống sót sau ca phẫu thuật ghép gan ở những người bị viêm gan do rượu nặng cũng tương đương với những trường hợp ghép gan vì lý do khác. Để có thể tiến hành phẫu thuật thì người bệnh phải cam kết bỏ rượu vĩnh viễn và tuân thủ một số yêu cầu khác.

Biến chứng

Các biến chứng của bệnh viêm gan do rượu xảy ra do tình trạng tổn thương gan nghiêm trọng và đều có liên quan đến sự hình thành mô sẹo. Mô sẹo làm chậm sự lưu thông máu qua gan, làm tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa và tích tụ chất độc. Một số biến chứng thường gặp gồm có:

• Giãn tĩnh mạch: máu không thể chảy bình thường qua tĩnh mạch cửa mà chảy ngược vào các mạch máu khác trong dạ dày và thực quản. Các mạch máu này có thành mỏng nên dễ bị giãn và vỡ nếu chứa quá nhiều máu. Tình trạng chảy máu nhiều ở dạ dày hoặc thực quản có thể đe dọa tính mạng và cần can thiệp khẩn cấp.
• Cổ trướng: dịch tích tụ trong ổ bụng có thể bị nhiễm trùng và cần điều trị bằng thuốc kháng sinh. Mặc dù cổ trướng không nguy hiểm đến tính mạng nhưng thường là dấu hiệu của bệnh viêm gan do rượu hoặc xơ gan nghiêm trọng.
• Lú lẫn, buồn ngủ và nói năng không rõ ràng (bệnh não gan): gan bị tổn hại sẽ không thể thực hiện chức năng loại bỏ độc tố khỏi cơ thể một cách bình thường. Sự tích tụ chất độc có thể gây hại cho não. Bệnh não gan nặng có thể dẫn đến hôn mê.
• Suy thận: gan bị tổn thương có thể ảnh hưởng đến sự lưu thông máu đến thận và dẫn đến suy thận.
• Xơ gan: tình trạng hình thành sẹo trong gan sẽ dẫn đến suy gan.

Phòng ngừa viêm gan do rượu

Có thể giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan do rượu bằng cách:

• Uống rượu ở mức độ vừa phải: nam giới từ 65 tuổi trở xuống chỉ nên uống tối đa hai ly mỗi ngày còn nam giới trên 65 tuổi và phụ nữ chỉ nên uống tối đa một ly rượu.
• Phòng ngừa bệnh viêm gan C: viêm gan C là một bệnh viêm gan do virus gây ra. Nếu không được điều trị, viêm gan C có thể dẫn đến xơ gan. Những người bị viêm gan C và vẫn tiếp tục uống rượu sẽ có nguy cơ bị xơ gan cao hơn rất nhiều so những người không uống rượu.
• Không uống thuốc cùng với rượu: cho dù là bất cứ loại thuốc nào thì cũng không nên uống cùng với rượu. Một số loại thuốc có nguy cơ xảy ra biến chứng đặc biệt cao khi kết hợp với rượu, ví dụ như thuốc giảm đau acetaminophen.