Mụn cóc thông thường

Mụn cóc thông thường là gì?

Mụn cóc thông thường (common wart) là những nốt mụn nhỏ hình thành trên da, thường là ở ngón tay hoặc bàn tay. Mụn cóc thông thường có bề mặt sần sùi, thô ráp và thường có các chấm nhỏ màu đen - đó là các mạch máu nhỏ đã hình thành cục máu đông.

Mụn cóc thông thường là do virus HPV gây ra và có thể lây khi chạm. Mụn cóc thường hình thành sau 2 – 6 tháng kể từ khi tiếp xúc với virus. Mụn cóc thông thường đa số đều vô hại và cuối cùng sẽ tự biến mất nhưng có nhiều cách để loại bỏ nếu cảm thấy khó chịu hoặc mụn cóc gây ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ.

Dấu hiệu nhận biết mụn cóc thông thường

Mụn cóc thông thường thường mọc trên ngón tay hoặc bàn tay và có những đặc điểm như sau:

• Sẩn nhỏ, nhô cao hơn bề mặt da
• Màu da, trắng, hồng nhạt hoặc hơi nâu
• Bề mặt sần sùi, thô ráp
• Có các chấm nhỏ li ti màu đen - là các mạch máu nhỏ đã bị đông máu

Khi nào cần đi khám?

Đi khám bác sĩ nếu như:

• Mụn cóc gây đau đớn hoặc thay đổi về hình dạng, kích thước, màu sắc
• Đã thử tự điều trị nhưng mụn cóc vẫn còn, lây lan đến những vị trí khác trên cơ thể hoặc tái phát
• Mụn cóc gây khó chịu và cản trở các hoạt động hàng ngày
• Không chắc đó có phải là mụn cóc hay không
• Là người lớn và có nhiều mụn cóc cùng xuất hiện. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang có vấn đề

Nguyên nhân gây mụn cóc thông thường

Mụn cóc thông thường là do virus u nhú ở người (human papillomavirus - HPV) gây ra. HPV là loại virus rất phổ biến và có hơn 150 chủng HPV khác nhau, nhưng chỉ một số chủng trong đó gây ra mụn cóc trên tay. Một số chủng HPV lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, hầu hết các chủng đều lây qua sự tiếp xúc da trực tiếp hoặc tiếp xúc với các đồ vật trung gian, chẳng hạn như khăn tắm hoặc khăn mặt. Virus thường lây lan qua các vết thương hở trên da, chẳng hạn như vết cắt hoặc vết trầy xước. Cắn móng tay có thể khiến mụn cóc lan rộng trên đầu ngón tay và xung quanh móng tay.

Hệ miễn dịch của mỗi người phản ứng với virus HPV theo cách khác nhau nên không phải ai tiếp xúc với HPV cũng đều bị mụn cóc.

Các yếu tố nguy cơ

Những người có nguy cơ cao bị mụn cóc thông thường gồm có:

• Trẻ em và thiếu niên vì cơ thể chưa hình thành khả năng miễn dịch đối với virus
• Những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như những người bị nhiễm HIV/AIDS hoặc những người đã phẫu thuật ghép tạng (do phải dùng thuốc ức chế miễn dịch)

Biện pháp chẩn đoán

Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ có thể chẩn đoán mụn cóc thông thường bằng một trong các biện pháp sau:

• Kiểm tra mụn cóc
• Cạo lớp trên cùng của mụn cóc để tìm các dấu hiệu như chấm đen
• Cắt một phần nhỏ của mụn cóc (sinh thiết) và mang đến phòng thí nghiệm để phân tích nhằm loại trừ các vấn đề về da khác

Điều trị mụn cóc thông thường

Hầu hết các mụn cóc thông thường sẽ tự biến mất mà không cần điều trị nhưng có thể phải mất 1 – 2 năm và mụn cóc mới có thể hình thành. Nếu cảm thấy khó chịu, mụn cóc lây lan đến các vị trí khác trên cơ thể hoặc gây mất thẩm mỹ thì nên cân nhắc loại bỏ. Có nhiều phương pháp điều trị và mục đích thường là phá hủy mụn cóc, kích thích phản ứng của hệ miễn dịch để chống lại virus hoặc cả hai. Quá trình điều trị có thể mất vài tuần đến vài tháng và ngay cả khi đã loại bỏ thành công thì vẫn có thể xuất hiện mụn cóc mới ở vị trí cũ hoặc các vị trí khác. Đối với mụn cóc nhỏ thì có thể thử các cách tự xử lý tại nhà như:

• Salicylic acid nồng độ thấp: Các sản phẩm trị mụn cóc bằng salicylic acid nồng độ thấp (không kê đơn) thường có dạng dung dịch, thuốc mỡ hoặc miếng dán. Đối với mụn cóc thông thường thì nên chọn dung dịch salicylic acid nồng độ 17%. Bôi axit lên mụn cóc đều đặn hàng ngày trong vài tuần. Để có kết quả tốt nhất thì nên ngâm mụn cóc trong nước ấm vài phút, cọ nhẹ để loại bỏ lớp da khô cứng bên trên, sau đó thấm khô da và bôi thuốc. Nếu da bị kích ứng khi bôi salicylic acid thì nên giảm tần suất sử dụng. Phụ nữ mang thai phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng dung dịch axit.
• Đông lạnh mụn cóc: Có thể trị mụn cóc thông thường tại nhà bằng cách sử dụng các sản phẩm nitơ lỏng không kê đơn để làm đông lạnh mô và làm bong mụn cóc. Các sản phẩm này có dạng dung dịch lỏng hoặc dạng xịt.
• Băng keo: Dán một miếng băng keo bạc lên mụn cóc và để nguyên trong 6 - 7 ngày. Sau đó bóc băng keo ra và ngâm mụn cóc vào nước ấm rồi kỳ cọ nhẹ nhàng để loại bỏ tế bào chết. Sau 12 tiếng thì dán băng keo mới lên và lặp lại như vậy cho đến khi mụn cóc biến mất.

Tuy nhiên, nếu có mụn cóc lớn thì nên đến bác sĩ để điều trị. Những người bị suy giảm miễn dịch hoặc mắc bệnh tiểu đường cũng không nên tự trị mụn cóc tại nhà. Bác sĩ thường bắt đầu bằng những phương pháp nhẹ nhàng nhất, đặc biệt là khi trị mụn cóc cho trẻ nhỏ. Nếu như không hiệu quả thì mới chuyển sang các phương pháp mạnh hơn.

Dưới đây là các phương pháp thường được sử dụng để trị mụn cóc, đôi khi được kết hợp với các biện pháp tự điều trị tại nhà, chẳng hạn như salicylic acid.

• Salicylic acid nồng độ cao: các loại thuốc trị mụn cóc kê đơn chứa salicylic acid nồng độ cao có tác dụng loại bỏ dần từng lớp mô của mụn cóc. Các nghiên cứu cho thấy salicylic acid có hiệu quả cao hơn khi kết hợp với liệu pháp đông lạnh.
• Liệu pháp đông lạnh: cũng tương tự như phương pháp đông lạnh mụn cóc được thực hiện tại nhà nhưng loại nitơ được dùng tại bệnh viện có tác dụng mạnh hơn nhiều. Bác sĩ chấm nitơ lỏng lên mụn cóc. Điều làm hình thành các mụn nước ở bên dưới và xung quanh mụn cóc. Sau đó, mô chết sẽ bong ra trong vòng một tuần hoặc lâu hơn. Phương pháp này còn kích thích hệ miễn dịch tự chống lại virus gây mụn cóc. Thường sẽ phải điều trị nhiều lần để loại bỏ hoàn toàn mụn cóc. Tác dụng phụ của liệu pháp đông lạnh là đau đớn, phồng rộp và da đổi màu ở vùng điều trị. Do phương pháp này gây đau đớn nên thường không được sử dụng để điều trị mụn cóc ở trẻ nhỏ.
• Các axit khác: Nếu salicylic acid hoặc liệu pháp đông lạnh không hiệu quả thì bác sĩ sẽ chuyển sang dùng trichloroacetic acid. Đầu tiên bác sĩ cạo sạch bề mặt của mụn cóc rồi dùng tăm gỗ bôi axit lên. Phương pháp này cũng cần điều trị lặp lại nhiều lần, mỗi lần cách nhau một tuần hoặc lâu hơn. Tác dụng phụ là nóng rát và châm chích da.
• Tiểu phẫu: Trực tiếp cắt bỏ mụn cóc. Phương pháp này có thể để lại sẹo.
• Điều trị bằng laser: Sử dụng tia laser nhuộm xung (laser màu) đốt các mạch máu nhỏ trong mụn cóc. Các mô bị bệnh sẽ chết đi và cuối cùng mụn cóc sẽ bong ra. Laser có thể gây đau đớn và để lại sẹo.

Phòng ngừa mụn cóc thông thường

Để giảm nguy cơ bị mụn cóc thông thường thì nên:

• Không chạm lên mụn cóc, bao gồm cả mụn cóc của người khác và mụn cóc trên cơ thể mình.
• Không cậy mụn cóc vì điều này có thể làm lây lan virus
• Không sử dụng các vật dụng đã tiếp xúc với mụn cóc, ví dụ như đá kỳ hay bấm móng tay cho những vùng khác trên cơ thể.
• Không cắn móng tay. Mụn cóc thường hình thành ở những vùng da có vết thương hở. Việc cắn móng tay và vùng da xung quanh móng tay sẽ tạo điều kiện cho virus gây mụn cóc xâm nhập.
• Cẩn thận khi cạo lông: Tránh cạo lông ở các khu vực có mụn cóc. Nếu cạo thì nên sử dụng dao cạo dùng 1 lần, không dùng chung dao cạo với các khu vực khác trên cơ thể.