Tiền sản giật sau sinh

Tiền sản giật sau sinh là gì?

Tiền sản giật sau sinh là một tình trạng hiếm gặp xảy ra khi sản phụ bị tăng huyết áp và có quá nhiều protein trong nước tiểu (protein niệu) ngay sau khi sinh. Tiền sản giật cũng có thể xảy ra trong thời gian mang thai (thường là nửa sau thai kỳ) và thường tự hết khi sinh.

Hầu hết các trường hợp tiền sản giật sau sinh xảy ra trong vòng 48 tiếng sau ca sinh nở. Tuy nhiên, đôi khi phải sau đến 6 tuần hoặc muộn hơn thì vấn đề này mới xảy ra. Những trường hợp này được gọi là tiền sản giật muộn sau sinh.

Tiền sản giật sau sinh cần được điều trị kịp thời. Nếu không được điều trị thì vấn đề có thể gây co giật và các biến chứng nghiêm trọng khác.

Dấu hiệu, triệu chứng

Tiền sản giật sau sinh đôi khi rất khó tự phát hiện. Nhiều phụ nữ bị tiền sản giật sau sinh không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào trong suốt thời gian mang thai. Nếu có triệu chứng sau sinh thì cũng không được chú ý đến vì lúc này sản phụ dành mọi sự quan tâm, chăm sóc cho con.

Các triệu chứng của tiền sản giật sau sinh cũng thường giống với triệu chứng của tiền sản giật trong thai kỳ và gồm có:

• Huyết áp tăng cao - 140/90 mmHg trở lên
• Nồng độ protein cao trong nước tiểu (protein niệu dương tính): nồng độ protein trong mẫu nước tiểu ngẫu nhiên trên 0.5 g/L hoặc mẫu nước tiểu 24h trên 0.3 g/L
• Đau đầu dữ dội
• Những bất thường về thị lực, ví dụ như mất thị lực tạm thời, mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng
• Đau bụng trên, thường là hạ sườn phải (khu vực dưới xương sườn bên phải)
• Ít đi tiểu

Nếu nhận thấy các dấu hiệu này ngay sau khi sinh con thì cần đến bệnh viện ngay.

Nguyên nhân

Hiện nguyên nhân gây tiền sản giật sau sinh và tiền sản giật trong thai kỳ vẫn chưa được xác định rõ.

Các yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ tiền sản giật sau sinh gồm có:

• Tăng huyết áp trong thai kỳ: sản phụ sẽ có nguy cơ cao bị tiền sản giật sau sinh nếu bị tăng huyết áp sau tuần 20 của thai kỳ.
• Béo phì: nguy cơ bị tiền sản giật sau sinh sẽ cao hơn ở những phụ nữ bị béo phì.
• Mang đa thai: sinh đôi, sinh ba hoặc nhiều hơn sẽ làm tăng nguy cơ tiền sản giật.
• Cao huyết áp: tình trạng cao huyết áp không kiểm soát trước khi mang thai sẽ làm tăng nguy cơ bị tiền sản giật trong thai kỳ và tiền sản giật sau sinh.
• Bệnh tiểu đường: mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 hoặc tuýp 2 cũng làm tăng nguy cơ tiền sản giật trong thai kỳ và tiền sản giật sau sinh.

Biện pháp chẩn đoán

Tiền sản giật sau sinh thường được chẩn đoán bằng các phương pháp:

• Xét nghiệm máu: nhằm kiểm tra chức năng gan, thận và số lượng tiểu cầu - các tế bào giúp đông máu.
• Xét nghiệm nước tiểu: lấy mẫu nước tiểu ngẫu nhiên hoặc mẫu nước tiểu 24 giờ để đo nồng độ protein.

Phương pháp điều trị

Tiền sản giật sau sinh có thể được điều trị bằng các loại thuốc sau:

• Thuốc hạ huyết áp: nếu huyết áp tăng cao nguy hiểm thì bác sĩ sẽ kê thuốc hạ huyết áp.
• Thuốc chống co giật: magnesium sulfate có thể ngăn ngừa co giật ở những phụ nữ có các triệu chứng tiền sản giật sau sinh nghiêm trọng. Thuốc này thường được dùng trong 24 giờ. Sau khi điều trị bằng magnesium sulfate, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ huyết áp, tần suất đi tiểu và các triệu chứng khác.

Những loại thuốc này có thể dùng được cho cả phụ nữ đang cho con bú.

Biến chứng

Các biến chứng của tiền sản giật sau sinh gồm có:

• Sản giật sau sinh: sản giật sau sinh thực chất là tiền sản giật sau sinh kèm theo các cơn co giật. Sản giật sau sinh có thể gây tổn thương vĩnh viễn các cơ quan quan trọng, gồm có não, mắt, gan và thận.
• Phù phổi: tình trạng nguy hiểm đến tính mạng này xảy ra khi dịch tích tụ trong phổi.
• Đột quỵ: đột quỵ xảy ra khi sự lưu thông máu đến một phần não bộ bị gián đoạn hoặc sụt giảm nghiêm trọng, khiến cho mô não không được cung cấp oxy. Bệnh nhân đột quỵ cần phải được cấp cứu càng sớm càng tốt.
• Thuyên tắc huyết khối: là tình trạng tắc nghẽn mạch máu do cục máu đông di chuyển đến từ nơi khác của cơ thể. Tình trạng này cũng cần phải can thiệp khẩn cấp.
• Hội chứng HELLP: gồm có chứng thiếu máu tán huyết, tăng men gan và số lượng tiểu cầu thấp. Hội chứng HELLP có thể đe dọa tính mạng.

Phòng ngừa tiền sản giật sau sinh

Không có biện pháp nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn tiền sản giật sau sinh. Với những phụ nữ từng bị tiền sản giật thì bác sĩ có thể sẽ chỉ định dùng aspirin liều thấp (81 mg) để giảm nguy cơ tiền sản giật trong lần mang thai tiếp theo. Ngoài ra, nên duy trì lối sống năng động và ăn uống lành mạnh. Nếu gặp bất kỳ biểu hiện bất thường nào trong thời gian mang thai thì cần đi khám ngay để có biện pháp can thiệp kịp thời.