Mụn rộp sinh dục

Mụn rộp sinh dục là gì?

Mụn rộp sinh dục hay herpes sinh dục là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phổ biến do virus herpes simplex (HSV) gây ra. Quan hệ tình dục là con đường chính mà virus lây lan. Sau lần xuất hiện triệu chứng đầu tiên, virus có thể ở trạng thái không hoạt động trong cơ thể, sau đó thi thoảng hoạt động trở lại và gây ra các đợt bùng phát triệu chứng.

Mụn rộp sinh dục gây đau, ngứa và xuất hiện vết loét ở vùng sinh dục. Nhưng nhiều người lại không có bất kỳ triệu chứng nào. Một khi đã bị nhiễm HSV, người bệnh có thể lây truyền virus sang người khác, ngay cả khi không có triệu chứng.

Hiện chưa có cách nào có thể chữa khỏi bệnh mụn rộp sinh dục nhưng dùng thuốc có thể làm giảm các triệu chứng và giảm nguy cơ lây bệnh sang người khác. Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục sẽ giúp ngăn ngừa sự lây lan HSV.

Dấu hiệu, triệu chứng

Hầu hết những người bị nhiễm HSV đều không biết mình mắc bệnh vì không có bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào hoặc có những các dấu hiệu, triệu chứng chỉ rất nhẹ.

Nếu có thì các triệu chứng có thể bắt đầu xuất hiện sau khoảng từ 2 đến 12 ngày kể từ khi bị nhiễm virus. Triệu chứng thường gặp của bệnh mụn rộp sinh dục là cảm giác đau hoặc ngứa ở vị trí sắp hình thành mụn rộp. Sau đó sẽ xuất hiện những mụn nước nhỏ màu đỏ hoặc trắng. Những mụn nước này sẽ vỡ ra, chảy nước và hình thành vết loét. Các vết loét này gây đau rát, đặc biệt là khi đi tiểu. Sau một thời gian, các vết loét sẽ đóng vảy và dần lành lại.

Trong đợt bùng phát đầu tiên, người bệnh có thể còn gặp các triệu chứng giống cúm, ví dụ như sưng hạch bạch huyết ở bẹn, đau đầu, đau cơ và sốt. Ngoài ra, ở phụ nữ, bệnh mụn rộp sinh dục còn gây hiện tượng khí hư thay đổi bất thường.

Các vị trí có mụn rộp

Mụn nước và vết loét xuất hiện ở những vị trí mà virus xâm nhập vào cơ thể. Virus có thể lây lan từ vị trí ban đầu sang nhiều vị trí của cơ thể, bao gồm cả mắt nếu như đụng tay lên vết loét và sau đó lại chạm vào một vùng khác mà không rửa tay sạch.

Ở cả nam giới và phụ nữ, vết loét có thể xuất hiện ở:

• Mông và đùi
• Hậu môn
• Miệng
• Niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra bên ngoài)

Ở phụ nữ, triệu chứng còn có thể xuất hiện ở:

• Vùng âm đạo
• Cơ quan sinh dục ngoài
• Cổ tử cung

Nam giới có thể bị vết loét ở:

• Dương vật
• Bìu

Tái phát triệu chứng

Tình trạng bị mụn rộp sinh dục ở mỗi người là khác nhau. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể tái phát nhiều lần trong suốt một thời gian dài, mỗi lần như vậy được gọi là một đợt bùng phát. Một số người phải trải qua nhiều đợt bùng phát mỗi năm trong khi ở một số người khác thì các đợt bùng phát lại ít khi xảy ra và tần suất ngày càng giảm dần.

Vào mỗi đợt bùng phát, ngay trước khi mụn nước và vết loét xuất hiện thì thường sẽ có những hiện tượng như:

• Nóng, châm chích và ngứa ở vị trí virus xâm nhập vào cơ thể
• Đau mỏi ở thắt lưng, mông và chân

Đợt bùng phát triệu chứng đầu tiên thường là nghiêm trọng nhất và các đợt bùng phát sau đó sẽ đỡ hơn nhiều, các vết loét cũng mau lành hơn.

Khi nào cần đi khám?

Nếu nghi ngờ mình bị mụn rộp sinh dục hoặc bất kỳ bệnh lây truyền qua đường tình dục nào thì hãy đến bệnh khám.

Nguyên nhân

Có hai chủng virus herpes simplex gây ra mụn rộp sinh dục:

• HSV-1: đây là chủng thường gây ra mụn rộp ở xung quanh miệng (mụn rộp môi). HSV-1 chủ yếu lây lan qua sự tiếp xúc da, ví dụ như khi hôn nhưng cũng có thể lây từ miệng sang vùng sinh dục khi quan hệ tình dục bằng miệng. Khi bị nhiễm HSV-1, số lần tái phát triệu chứng sẽ xảy ra ít thường xuyên hơn nhiều so với khi nhiễm HSV-2.
• HSV-2: đây là chủng HSV chính gây ra mụn rộp sinh dục. Virus lây lan khi quan hệ tình dục và cả tiếp xúc da. HSV-2 rất phổ biến và rất dễ lây, cho dù có vết loét hay không.

Vì HSV chỉ có thể tồn tại một thời gian rất ngắn ở bên ngoài cơ thể nên gần như không thể bị lây nhiễm do dùng chung bồn cầu, khăn tắm hoặc các đồ vật khác với người bệnh.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị mụn rộp sinh dục gồm có:

• Là phụ nữ: Phụ nữ có nguy cơ bị mụn rộp sinh dục cao hơn nam giới. Lý do là bởi HSV lây truyền qua đường tình dục từ nam sang nữ dễ dàng hơn là từ nữ sang nam.
• Có nhiều bạn tình: Càng quan hệ tình dục với nhiều người thì nguy cơ bị nhiễm virus gây mụn rộp sinh dục sẽ càng cao.

Biện pháp chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán herpes sinh dục sau khi quan sát triệu chứng và thực hiện một số phương pháp xét nghiệm như:

• Nuôi cấy virus: lấy một mẫu mô từ vết loét để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm tìm sự hiện diện của HSV.
• Xét nghiệm PCR (Polemerase Chain Reaction - phản ứng chuỗi polymerase): PCR được sử dụng để sao chép DNA từ một mẫu máu, mô từ vết loét hoặc dịch tủy sống. Sau đó, DNA được kiểm tra để xác định sự hiện diện của HSV và xác định chủng HSV bị nhiễm.
• Xét nghiệm máu: phân tích một mẫu máu để tìm sự hiện diện của các kháng thể kháng HSV – dấu hiệu cho thấy bị nhiễm virus.

Điều trị

Không có cách nào có thể chữa khỏi mụn rộp sinh dục nhưng có thể điều trị bằng thuốc kháng virus để:

• Làm cho vết loét mau lành hơn vào đợt bùng phát đầu tiên
• Giảm mức độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian các đợt bùng phát sau
• Giảm tần suất tái phát
• Giảm nguy cơ lây truyền virus sang người khác

Một số thuốc kháng virus được sử dụng để điều trị bệnh mụn rộp sinh dục gồm có:

• Acyclovir (Zovirax)
• Valacyclovir (Valtrex)

Có thể chỉ cần dùng thuốc khi bắt đầu có dấu hiệu của đợt bùng phát hoặc phải dùng thuốc đều đặn hàng ngày, ngay cả khi không có triệu chứng. Những loại thuốc kháng virus điều trị mụn rộp sinh dục thường được dung nạp tốt, ít gây tác dụng phụ.

Biến chứng

Bệnh mụn rộp sinh dục có thể gây ra các biến chứng như:

• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác: Vết thương hở ở bộ phận sinh dục làm tăng nguy cơ lây truyền hoặc nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, gồm có cả HIV/AIDS.
• Lây từ mẹ sang con: Những đứa trẻ có mẹ bị mụn rộp sinh dục có thể bị nhiễm virus trong quá trình sinh nở. Điều này có thể dẫn đến tổn thương não, mù lòa hoặc tử vong cho trẻ sơ sinh.
• Các vấn đề về bàng quang: Trong một số trường hợp, vết loét do mụn rộp sinh dục có thể gây sưng viêm quanh niệu đạo. Tình trạng sưng sẽ khiến cho niệu đạo bị đóng lại trong vài ngày và cần phải đặt ống thông tiểu để dẫn lưu bàng quang.
• Viêm màng não: Trong một số ít trường hợp, nhiễm HSV có thể dẫn đến viêm màng và dịch não tủy – chất dịch xung quanh não và tủy sống.
• Viêm trực tràng: Mụn rộp sinh dục có thể dẫn đến viêm niêm mạc trực tràng, đặc biệt là ở những nam giới quan hệ tình dục đồng giới.

Phòng ngừa

Biện pháp để phòng ngừa bệnh mụn rộp sinh dục cũng giống như biện pháp phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, gồm có không quan hệ tình dục hoặc giới hạn số lượng bạn tình, chỉ quan hệ với người mà mình biết chắc không mắc bệnh. Ngoài ra, cần:

• Sử dụng bao cao su mỗi lần quan hệ tình dục
• Không quan hệ nếu một trong hai người đang có mụn rộp ở vùng sinh dục hoặc bất kỳ nơi nào khác trên cơ thể

Các biện pháp phòng ngừa khi mang thai

Những phụ nữ bị mụn rộp sinh dục và đang mang thai cần thông báo cho bác sĩ. Nếu nghi ngờ có thể mình bị mụn rộp thì hãy đến bệnh viện làm xét nghiệm để xác nhận.

Bác sĩ sẽ kê thuốc kháng virus để bắt đầu dùng vào cuối thai kỳ nhằm ngăn chặn sự bùng phát triệu chứng vào khoảng thời gian sắp sinh. Nếu chuyển dạ vào thời gian bùng phát triệu chứng khi thì sẽ phải mổ lấy thai để giảm nguy cơ virus lây truyền sang con.