Sỏi thận

Tìm hiểu chung

Sỏi thận được tạo thành từ muối và khoáng chất trong nước tiểu kết dính vào nhau để tạo thành "sỏi" nhỏ. Chúng có thể nhỏ như hạt cát hoặc lớn như quả bóng golf. Chúng có thể ở trong thận của bạn hoặc đi ra khỏi cơ thể của bạn thông qua đường tiết niệu. Hệ thống tiết niệu là hệ thống sản xuất nước tiểu và đào thải nước tiểu ra khỏi cơ thể. Nó bao gồm thận, niệu quản (ống nối thận với bàng quang), bàng quang, và niệu đạo (ống dẫn từ bàng quang ra khỏi cơ thể)

Khi một viên sỏi đi xuyên qua niệu quản, nó thường gây đau và các triệu chứng khác.

Nguyên nhân gây sỏi thận là gì?

Sỏi thận hình thành khi có sự thay đổi trạng thái cân bằng nước, muối, khoáng chất và những thứ khác có trong nước tiểu. Nguyên nhân phổ biến nhất của sỏi thận là không uống đủ nước. Cố gắng uống đủ nước, đủ để nước tiểu của bạn có màu vàng nhạt hoặc trong như nước (khoảng 8 đến 10 ly mỗi ngày). Một số người có nhiều khả năng mắc sỏi thận vì tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như gout.

Sỏi thận cũng có thể là một bệnh di truyền. Nếu những người khác trong gia đình bạn mắc bệnh này, bạn cũng có thể mắc chúng.

Các triệu chứng biểu hiện như thế nào?

Sỏi thận thường không gây đau khi chúng ở trong thận. Nhưng chúng có thể gây đau đột ngột, dữ dội khi chúng di chuyển từ thận đến bàng quang (cơn đau quặn thận).

Gọi bác sĩ ngay nếu bạn nghi ngờ bệnh. Theo dõi cơn đau nặng ở bên, bụng, háng hoặc nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ. Bạn cũng có thể cảm thấy đau bụng (buồn nôn) và có thể nôn mửa.

Sỏi thận được chẩn đoán như thế nào?

Trước hết bạn có thể nhận ra bị sỏi thận khi khám bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu với tình trạng đau bụng hoặc bên hông. Bác sĩ sẽ hỏi những câu hỏi về cơn đau và lối sống của bạn. Bác sĩ sẽ kiểm tra và có thể làm các xét nghiệm hình ảnh như chụp CT hoặc siêu âm để xem thận và đường tiết niệu của bạn.

Bạn có thể cần thêm các xét nghiệm nếu có nhiều hơn một viên sỏi hoặc tiền sử gia đình bị sỏi thận. Để tìm ra nguyên nhân gây ra sỏi thận, bác sĩ có thể yêu cầu thử máu và yêu cầu bạn lấy nước tiểu trong 24 giờ. Điều này có thể giúp bác sĩ nhận định liệu bạn có khả năng có nhiều sỏi hơn trong tương lai không.

Sỏi thận có thể không gây đau. Nếu là trường hợp này, bạn có thể phát hiện bệnh khi bác sĩ tìm thấy sỏi trong một xét nghiệm đối với một bệnh khác.

Sỏi thận được điều trị như thế nào?

Đối với hầu hết các loại sỏi, bác sĩ sẽ đề nghị bạn tự chăm sóc tại nhà. Bạn có thể cần phải dùng thuốc giảm đau. Bạn sẽ cần uống đủ nước và chất lỏng khác để không bị mất nước. Bác sĩ có thể kê cho bạn 1 loại thuốc để giúp đào thải sỏi ra ngoài.

Nếu viên sỏi quá lớn để tự đào thải, hoặc nếu nó bị mắc kẹt trong đường tiểu, bạn có thể cần được điều trị nhiều hơn.

Phương pháp điều trị phổ biến nhất là phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể (extracorporeal wave lithotripsy - ESWL). ESWL sử dụng sóng xung kích để phá vỡ một viên sỏi thành những mảnh nhỏ. Các mảnh có thể thoát ra khỏi cơ thể bạn cùng với nước tiểu. Sau đó bác sĩ sẽ cần phải loại bỏ sỏi hoặc đặt một ống nhựa mềm dẻo (gọi là stent) trong niệu quản để giữ cho nó mở trong khi sỏi đi qua.

Làm thế nào bạn có thể ngăn ngừa sỏi thận?

Sau khi bạn đã bị sỏi thận, bạn có nhiều khả năng sẽ bị tái phát. Bạn có thể ngăn ngừa chúng bằng cách uống nhiều nước, đủ để nước tiểu của bạn có màu vàng nhạt hoặc trong như nước, khoảng 8 đến 10 ly nước mỗi ngày. Bạn có thể phải ăn ít hơn một số loại thực phẩm nhất định. Bác sĩ cũng có thể cung cấp cho bạn thuốc giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi.

Nguyên nhân và các loại sỏi thận 

Sỏi thận có thể hình thành khi sự cân bằng bình thường của nước, muối, khoáng chất và các chất khác tìm thấy trong nước tiểu thay đổi.

Sự thay đổi cân bằng sẽ quyết định loại sỏi thận mà bạn có. Hầu hết các loại sỏi thận là loại canxi - chúng hình thành khi mức canxi trong nước tiểu thay đổi.

Những yếu tố làm thay đổi cân bằng nước tiểu của bạn bao gồm:

• Không uống đủ nước. Khi bạn không uống đủ nước, muối, khoáng chất và các chất khác trong nước tiểu có thể dính chặt vào nhau và tạo thành một viên sỏi. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây sỏi thận.
• Bệnh lý. Nhiều bệnh lý có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng bình thường và làm cho sỏi hình thành. Ví dụ như bệnh gút và viêm ruột, chẳng hạn như bệnh Crohn.

Thông thường, bệnh sỏi thận có thể di truyền trong gia đình, vì sỏi thường xảy ra trong các thành viên trong gia đình qua nhiều thế hệ.

Trong một số ít trường hợp, một người hình thành sỏi thận vì tuyến cận giáp sản sinh quá nhiều nội tiết tố (hormon). Điều này dẫn đến lượng canxi cao hơn và có thể là sỏi ở thận.

Các loại sỏi thận

Biết được loại sỏi thận nào sẽ giúp xác định nguyên nhân và có thể đưa ra những gợi ý về cách làm giảm nguy cơ bị sỏi thận nhiều hơn. Nếu có thể, hãy cố gắng giữ viên đá thận nếu bạn đi tiểu ra nó, rồi mang nó đến bác sĩ để phân tích.

Có các loại sỏi thận sau:

• Sỏi canxi. Hầu hết các loại sỏi thận đều là sỏi canxi, thường ở dạng oxalat canxi. Oxalat là một chất có trong thực phẩm tự nhiên được tìm thấy trong thực phẩm và cũng được sản xuất hàng ngày bởi gan của bạn. Một số loại trái cây và rau, cũng như các loại hạt và sôcôla, có hàm lượng oxalat cao. Các yếu tố dinh dưỡng, sử dụng vitamin D liều cao, phẫu thuật bắc cầu qua đường ruột và rối loạn chuyển hóa có thể làm tăng nồng độ canxi hoặc oxalat trong nước tiểu. Sỏi canxi cũng có thể xảy ra ở dạng calcium phosphate. Loại đá này thường gặp hơn trong các bệnh chuyển hóa, chẳng hạn như bệnh nhiễm toan ống thận (toan hóa ống thận). Nó cũng có thể liên quan đến bệnh đau đầu migraine hoặc với một số thuốc chống co giật, chẳng hạn như topiramate (Topamax).
• Sỏi Struvite. Các dạng đá Struvite hình thành khi cơ thể phản ứng lại với một nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm trùng đường tiết niệu. Những loại đá này có thể phát triển nhanh và trở nên khá lớn, đôi khi ít biểu biện triệu chứng.
• Sỏi acid uric. Hàm lượng axit uric có thể hình thành ở những người không uống đủ nước hoặc người bị mất nước quá nhiều, những người ăn chế độ ăn giàu protein, và những người bị gout. Một số yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi acid uric.
• Sỏi cystine. Những viên đá này hình thành ở những người có rối loạn di truyền khiến thận phải thải ra quá nhiều axit amin (cystin niệu).

Triệu chứng sỏi thận 

Sỏi thận có thể không biểu hiện triệu chứng, hoặc có thể gây đau, tùy thuộc vào vị trí và kích thước viên sỏi.

Sỏi thận hình thành trong thận. Nếu chúng ở trong thận, chúng thường không gây đau. Nhưng khi chúng di chuyển để đi ra khỏi cơ thể qua các ống dẫn nước tiểu (bao gồm cả niệu quản- nối thận với bàng quang, hoặc niệu đạo- từ bang quang dẫn ra ngoài cơ thể), thì sự di chuyển của chúng có thể gây ra các triệu chứng:

• Không có triệu chứng, nếu sỏi nhỏ.
• Cơn đau quặn đột ngột, dữ dội, đau nặng hơn khi bệnh nhân di chuyển, vận động. Viên sỏi có thể gây ra đau dữ dội ở lưng, phía bên, bụng, háng hoặc bộ phận sinh dục. Những người bị sỏi thận thường mô tả cơn đau là "cơn đau khủng khiếp nhất mà tôi từng bị".
• Cảm thấy đau bụng (buồn nôn) và nôn.
• Tiểu ra máu, có thể xảy ra khi sỏi nằm trong thận hoặc sỏi đi qua niệu quản.
• Đi tiểu nhiều và đau, có thể xảy ra khi viên sỏi nằm trong niệu quản hoặc sau khi sỏi đã thoát khỏi bàng quang và nằm trong niệu đạo. Đi tiểu đau buốt cũng có thể xảy ra khi có nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

Các bệnh khác cũng có các triệu chứng gần tương tự là viêm ruột thừa, thoát vị đĩa đệm, chửa ngoài tử cung và viêm tuyến tiền liệt.

Sỏi thận nhỏ - thường có kích cỡ giữa một hạt muối với 1 hạt ngô. Đôi khi, bạn có thể không cảm thấy bất cứ điều gì và không bao giờ nhận ra bạn thậm chí đã có hạt sỏi.

Nhưng những lần khác, bạn sẽ biết về nó. Ví dụ như khi bạn đi tiểu, bạn sẽ cảm thấy đau.

Sự đau đớn mà bạn cảm thấy khi đào thải sỏi là dấu hiệu chính cho thấy cơ thể bạn có quá nhiều chất khoáng và không đủ chất lỏng. Sự mất cân bằng đó là một trong những lý do mà các vật thể giống như sỏi có thể hình thành. Các viên sỏi có thể có màu nâu hoặc vàng, mịn hoặc thô.

Bị sỏi thận có cảm giác như thế nào?

Ngay cả khi bạn bị sỏi thận, bạn cũng không thể có bất kỳ triệu chứng - nghĩa là, cho đến khi viên sỏi di chuyển.

Viên sỏi có thể di chuyển quanh thận hoặc trong niệu quản (ống nối thận với bàng quang).

Các triệu chứng có thể khác nhau và có thể ở mức độ nghiêm trọng, nhưng phổ biến nhất là nó có thể làm tổn thương. Bạn có thể cảm thấy:

• Đau ở 1 bên hông hoặc phía sau, dưới xương sườn của bạn - và có thể đau dữ dội
• Đau ở háng và bụng dưới
• Đau khi đi tiểu - và đi tiểu thường xuyên hơn.
• Cảm nhận được đau di chuyển đến các vị trí khác nhau trong cơ thể, từ bụng hoặc lưng xuống háng. Điều này có nghĩa là sỏi đang di chuyển qua niệu quản, từ thận và gần bàng quang hơn.

Khi điều này xảy ra, bạn có nhiều khả năng cần đi tiểu gấp hoặc cần đi tiểu nhiều hơn.

Đôi khi, bạn thực sự có thể thấy viên sỏi ra ngoài khi bạn đi tiểu.

Viên sỏi lớn hơn thì tổn thương nhiều hơn?

Mặc dù những gì bạn tự nhiên có thể nghĩ ra, kích thước của sỏi thận không xác định mức độ đau của bạn.

Đôi khi, đá nhỏ gây ra cơn đau tồi tệ nhất, trong khi đá lớn chỉ có thể gây đau

Các triệu chứng khác

Đau chỉ là một triệu chứng của sỏi thận.

Các dấu hiệu khác bạn có thể có là nước tiểu vẩn đục, hồng, đỏ hoặc nâu. Nước tiểu cũng có thể có mùi hôi. Các triệu chứng khác bao gồm:

• Một cảm giác liên tục cần phải đi tiểu
• Sốt và ớn lạnh nếu bạn bị nhiễm trùng
• Một lượng nhỏ nước tiểu khi đi vệ sinh

Khi nào nên khám bác sĩ?

Nếu bạn bị đau tồi tệ, bạn có thể sẽ muốn khám bác sĩ. Nếu không đào thải được sỏi ra ngoài, bạn có thể bị nhiễm trùng đường tiểu. Cũng nên gọi cho bác sĩ nếu bạn bị sốt và ớn lạnh hoặc nếu nước tiểu của bạn vẩn đục và có mùi hôi.

Bạn nên chăm sóc y tế ngay nếu bạn:

• Cảm giác nôn nao trong dạ dày và buồn nôn khi đau
• Sốt và lạnh trong khi đau
• Có nước tiểu đẫm máu hoặc thời gian khó khăn đi tiểu

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi thận

Bạn có thể bị đau dữ dội (cơn đau quặn thận) nếu một viên sỏi rơi xuống nằm ở ống niệu quản (giữa thận và bàng quang). Ngay cả khi cơ thể bạn đã đào thải sỏi, nó vẫn có thể rất đau đớn. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, nó sẽ không gây ra tổn thương vĩnh viễn.

Một số yếu tố nguy cơ làm cho bạn dễ bị sỏi thận hơn. Một số trong những điều này bạn có thể kiểm soát, và những điều khác bạn không thể.

Các yếu tố nguy cơ bạn có thể kiểm soát

Những yếu tố nguy cơ này bao gồm:

• Lượng chất lỏng mà bạn uống. Nguyên nhân phổ biến nhất của sỏi thận là không uống đủ nước. Cố gắng uống đủ nước để nước tiểu của bạn vàng nhạt hoặc trong như nước (khoảng 8 đến 10 ly nước mỗi ngày).
• Chế độ ăn uống của bạn. Chế độ ăn giàu protein, muối và các thực phẩm giàu chất oxalat, như rau xanh đậm, làm tăng nguy cơ bị sỏi. Nếu bạn nghĩ rằng chế độ ăn uống của bạn có thể là vấn đề, lên lịch hẹn với một chuyên gia dinh dưỡng và xem xét lựa chọn thực phẩm của bạn.
• Đang thừa cân. Điều này có thể gây ra cả kháng insulin và tăng canxi trong nước tiểu, có thể dẫn tới nguy cơ mắc bệnh sỏi thận cao hơn.
• Dược phẩm. Một số loại thuốc như acetazolamide (Diamox) và indinavir (Crixivan) có thể gây ra sỏi.

Các yếu tố nguy cơ bạn không thể kiểm soát được

Những yếu tố bạn không thể kiểm soát bao gồm:

• Tuổi và giới tính

Nam giới từ 30 đến 50 tuổi có nhiều khả năng bị sỏi thận.

Những phụ nữ sau mãn kinh có mức estrogen thấp có nguy cơ bị sỏi thận tăng lên. Những phụ nữ đã được cắt bỏ buồng trứng cũng có nguy cơ gia tăng.

• Tiền sử gia đình mắc sỏi thận.
• Tiền sử cá nhân bị nhiễm trùng đường tiểu thường xuyên.
• Các bệnh lý khác, chẳng hạn như bệnh Crohn, cường giáp, hoặc bệnh gút.
• Phẫu thuật đường ruột hoặc phẫu thuật dạ dày.
• Kháng insulin, có thể xảy ra do bệnh đái tháo đường hoặc béo phì.

Kiểm tra và xét nghiệm sỏi thận

Chẩn đoán đầu tiên của bệnh sỏi thận thường xảy ra khi bạn đi khám định kỳ hoặc đi đến một phòng cấp cứu bởi vì bạn đang đau rất nhiều (cơn đau quặn thận). Bác sĩ sẽ hỏi bạn và kiểm tra bạn. Sau khi cơ thể bạn đào thải được viên sỏi, bác sĩ có thể thực hiện các kiểm tra khác để tìm hiểu xem bạn có khả năng bị sỏi lần nữa hay không.

Các xét nghiệm để chẩn đoán sỏi thận

Bác sĩ có thể làm một hoặc nhiều xét nghiệm dưới đây để giúp chẩn đoán sỏi thận, vị trí của chúng, và tìm hiểu xem chúng có đang hoặc có thể gây tổn hại đến đường tiết niệu hay không.

• Chụp CT không cản quang là một loại CT đặc biệt di chuyển theo vòng tròn.
• Siêu âm đường tiết niệu.
• Chụp X quang bể thận bằng đường tĩnh mạch (IVP) là phương pháp chụp X-quang dùng thuốc cản quang tiêm qua đường tĩnh mạch để giúp khảo sát thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo, giúp tìm sỏi thận ở bất kỳ vị trí nào.
• Chụp bể thận - niệu quản ngược dòng sử dụng thuốc nhuộm để tìm ra liệu một loại sỏi thận hay thứ gì đó đang cản trở đường tiểu của bạn.
• Phân tích nước tiểu và xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn trong mẫu nước tiểu.
• X-quang bụng (KUB) cho hình ảnh về thận, bàng quang, và niệu quản.

Xét nghiệm để tìm ra và phân loại sỏi thận

Tìm ra loại sỏi thận sẽ giúp ích cho các quyết định điều trị và biện pháp điều trị để ngăn ngừa sự tái hình thành sỏi. Những kiểm tra và xét nghiệm này bao gồm:

• Tiền sử bệnh và khám hiện tại
• Phân tích sỏi. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thu thập sỏi bằng cách cho nước tiểu của bạn qua một lưới lọc hoặc miếng gạc mịn. Sau đó họ sẽ xác định loại sỏi thận.
• Xét nghiệm sinh hóa máu, để đánh giá chức năng thận, lượng canxi máu, acid uric, photpho, chất điện giải và các chất khác có thể gây ra sự hình thành sỏi.
• Lấy nước tiểu trong 24 giờ, để đo lượng nước tiểu, độ pH, canxi, oxalat, acid uric, và các chất khác có thể gây ra sự hình thành sỏi. Đây là kiểm tra bạn có thể làm ở nhà.

Tóm tắt cách chữa sỏi thận

Điều trị viên sỏi thận đầu tiên của bạn

Nếu bác sĩ nghĩ rằng viên sỏi có thể tự ra ngoài, và nếu bạn cảm thấy có thể đối phó được với cơn đau, thì bác sĩ có thể đề nghị tự chữa trị tại nhà, bao gồm:

• Dùng thuốc giảm đau. Thuốc không cần kê đơn, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), có thể làm giảm cơn đau của bạn. Hãy sử dụng thuốc đúng cách và an toàn. Đọc và làm theo tất cả các chỉ dẫn ghi trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc. Bác sĩ của bạn có thể kê toa thuốc giảm đau mạnh hơn nếu cần.
• Uống đủ nước. Bạn cần phải uống nhiều nước và các chất lỏng khác để đào thải viên sỏi ra khỏi cơ thể.

Bác sĩ của bạn có thể kê toa thuốc để giúp cơ thể bạn đào thải viên sỏi. Xem thêm về các loại thuốc đào thải sỏi.

Nếu cơn đau của bạn quá nghiêm trọng và dữ dội, nếu các viên sỏi đang ngăn chặn nước tiểu, hoặc nếu bạn bị nhiễm trùng đường niệu, bác sĩ có thể đề nghị một phương pháp điều trị can thiệp, chẳng hạn như tán sỏi ngoài cơ thể, hoặc phẫu thuật để xử lý sỏi.

Ngăn ngừa hình thành sỏi thận mới trong tương lai

Sau khi bạn đã bị sỏi thận, bạn có nhiều khả năng sẽ tái phát sỏi.

Bạn có thể ngăn ngừa hình thành sỏi mới bằng cách uống nhiều nước hơn và thay đổi chế độ ăn uống của bạn. Nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu bạn cần giúp đỡ về chế độ ăn kiêng.

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ (những thứ gây nguy cơ hình thành sỏi), chẳng hạn như tiền sử gia đình bị sỏi thận, bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc giúp ngăn ngừa sự hình thành của sỏi.

Các bước chữa trị bổ sung

Bạn có thể cần điều trị thêm cho sỏi thận của bạn nếu bạn vẫn tiếp tục gặp vấn đề về sỏi và:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu phức tạp.
• Giảm chức năng thận.
• Cơ thể bạn chỉ có một quả thận duy nhất.
• Hệ miễn dịch suy yếu.
• Đã ghép thận.

Các thuốc điều trị sỏi thận

Các thuốc giúp đào thải sỏi

Thuốc mà bạn có thể mua mà không cần kê đơn, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), có thể giúp bạn giảm đau.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giúp cơ thể bạn đào thải viên sỏi, chẳng hạn như các thuốc chẹn alpha (alfuzosin, doxazosin, silodosin, tamsulosin, và terazosin). Các thuốc này làm giãn cơ đường tiết niệu, từ đó ống niệu quản và ống niệu đạo được mở rộng ra, tạo điều kiện cho sỏi ra ngoài dễ dàng hơn.

Các thuốc ngăn ngừa sỏi

Thuốc mà bạn uống phụ thuộc vào loại sỏi thận bạn có.

Sỏi canxi

Sỏi canxi là loại phổ biến nhất của sỏi thận. Để ngăn chặn chúng, bạn có thể sử dụng:

• Orthophosphate.
• Potassium citrate.
• Thiazides.

Sỏi acid uric

Một số sỏi thận được làm từ acid uric - một chất thải thông thường của cơ thể có trong nước tiểu. Để ngăn ngừa những loại sỏi này, bạn có thể dùng:

• Allopurinol.
• Potassium citrate.
• Natri bicarbonate.

Sỏi cystine

Một số lượng rất nhỏ các sỏi được làm bằng một chất hóa học gọi là cystine. Thuốc phòng ngừa bao gồm:

• Penicillamine.
• Potassium citrate.
• Tiopronin.

Sỏi struvite

Một số loại sỏi struvite hình thành do bị nhiễm trùng thận thường xuyên. Nếu bạn có một viên sỏi struvite, rất có thể bạn sẽ cần kháng sinh để điều trị nhiễm trùng và giúp ngăn ngừa các viên sỏi mới hình thành. Bạn có thể cần phẫu thuật để loại bỏ sỏi. Thuốc ức chế urease có thể được sử dụng để ngăn ngừa sỏi struvite.

Phẫu thuật lấy sỏi thận

Phẫu thuật hiếm khi cần thiết để điều trị sỏi thận. Tuy nhiên có một số trường hợp cần đến phẫu thuật để xử lý sỏi.

Phẫu thuật chỉ cần khi kích thước viên sỏi rất lớn, gây ra nhiễm trùng (staghorn calculi - sỏi san hô), ngăn chặn dòng nước tiểu ra khỏi thận, hoặc gây ra các vấn đề khác như chảy máu trầm trọng.

• Lấy sỏi qua da/nội soi tán sỏi qua da. Nội soi tán sỏi qua da là một phương pháp nội soi đặc biệt để điều trị sỏi trong thận và cả sỏi niệu quản ở cao. Bệnh nhân được gây mê toàn thân. Bác sỹ phẫu thuật dùng một kim chọc qua da vùng lưng vào trong thận. Đường hầm của kim chọc dò sẽ được nong rộng để đạt được kích thước như thân một chiếc bút, qua đó cho phép đưa vào máy nội soi tán sỏi vào. Sỏi sẽ được tán thành mảnh vụn và đồng thời được hút ra.
  Trong một số trường hợp, có thể cần bổ sung tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL) để xử lý nốt các mảnh sỏi còn sót lại. Phẫu thuật này có thể được sử dụng nếu các phương pháp khác không hiệu quả hoặc nếu bạn có một viên sỏi rất lớn.
• Mổ mở lấy sỏi. Bác sĩ phẫu thuật rạch đường mổ dài ở phía bên hông hoặc ở trước bụng để vào thận. Sau đó sẽ lấy sỏi ra.

Nếu sỏi thận của bạn gây ra bởi một vấn đề với tuyến cận giáp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ tuyến cận giáp. Điều này có thể giúp ngăn ngừa sỏi thận trong tương lai.

Các phương pháp điều trị sỏi thận không phẫu thuật

Các phương pháp điều trị sỏi không phẫu thuật được sử dụng phổ biến hơn nhiều so với phẫu thuật. Bạn có thể cần một trong những phương pháp điều trị này nếu bạn bị đau nhiều, sỏi đang chặn đường tiểu, hoặc bạn bị nhiễm khuẩn đường niệu. Các lựa chọn của bạn bao gồm:

• Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL). ESWL sử dụng các sóng xung kích lan truyền qua cơ thể để phá vỡ viên sỏi. Đây là phương pháp thông dụng nhất để điều trị sỏi thận.
• Nội soi niệu quản. Bác sĩ phẫu thuật sử dụng ống soi niệu quản rất nhỏ được đưa qua lỗ tiểu, lên niệu quản để tiếp cận với viên sỏi, sau đó sử dụng sử dụng dụng cụ để loại bỏ sỏi hoặc Laser để tán vỡ vụn sỏi để đào thải dễ dàng. Sau đó một ống thông mềm mại (sonde JJ) sẽ được đặt trong niệu quản khoảng 2 tuần để giữ cho niệu quản mở rộng, giúp thoát nước tiểu và bất kỳ mảnh sỏi nào. Phương này thường được sử dụng cho các loại sỏi đã di chuyển từ thận xuống niệu quản ( sỏi nằm ở niệu quản).

Những phương pháp điều trị này có hữu ích cho bạn hay không sẽ tùy thuộc vào kích thước sỏi thận, vị trí của nó trong đường niệu và tình trạng sức khỏe của bạn.

Điều trị sỏi thận nhỏ bằng kỹ thuật sóng xung kích (tán sỏi ngoài cơ thể ESWL)

Sóng xung kích là một quy trình điều trị hiệu quả các viên sỏi thận có kích cỡ nhỏ hơn 1cm và có thể là phương pháp thay thế an toàn, không xâm lấn cho phương pháp phẫu thuật tiêu chuẩn, theo một nghiên cứu cho thấy.

Các bác sĩ phẫu thuật của trường Đại học Frederico II ở Naples, Ý, đã nghiên cứu 273 bệnh nhân từ tháng 3/2006 đến tháng 3/2009, những người có những viên sỏi riêng lẻ trong vùng niệu quản gần nhất với bàng quang; những viên sỏi này có kích cỡ từ 0,5 cm đến 1,5 cm. Bệnh nhân được phân ngẫu nhiên hoặc là được điều trị bằng nội soi niệu quản hoặc kỹ thuật tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích (ESWL).

Nội soi niệu quản là một quy trình phẫu thuật xâm lấn không liên quan đến bất kỳ đường mổ nào nhưng lại chèn một ống thông vào niệu đạo, qua bàng quang và niệu quản để lấy sỏi thận ra.

Trong khi đó, ESWL lại liên quan đến việc truyền sóng xung kích vào cơ thể để tán vỡ những viên sỏi thận riêng lẻ thành những phần nhỏ để tự nó có thể ra ngoài qua niệu đạo.

So sánh phẫu thuật và kỹ thuật sóng xung kích tán sỏi ngoài cơ thể

98% các phương pháp điều trị ESWL được thực hiện trên cơ sở ngoại trú, tức là điều trị xong bệnh nhân có thể ra về luôn, không cần gây tê hoặc an thần, và kéo dài trung bình khoảng nửa giờ. 96% các thủ thuật nội soi niệu quản được thực hiện trên cơ sở nội trú, tức là điều trị xong bệnh nhân ở lại qua đêm. 66% nhóm này cần gây tê tại chỗ và 22% cần gây tê toàn thân và 12% gây tê tĩnh mạch. Quy trình phẫu thuật này kéo dài khoảng nửa giờ. Độ tuổi trung bình của cả hai nhóm là khoảng 50 tuổi.

Kết quả nghiên cứu cho thấy:

• 93% nhóm thực hiện ESWL không còn sỏi sau 3 tháng thực hiện thủ thuật so với 95% nhóm nội soi niệu đạo
• Chỉ một buổi ESWL cũng đủ để loại bỏ sỏi thận cho 55% người trong nhóm này; 31% cần 2 buổi và 13% cần 3 buổi. 7% nhóm điều trị ESWL thất bại đã được điều trị thành công bằng nội soi niệu quản
• Trong nhóm nội soi niệu quản tỷ lệ tái điều trị là 8% và 19% cần một thủ thuật bổ sung
• Cả hai nhóm đều phải trải qua các phản ứng phụ. Trong nhóm ESWL, 15% gặp biến chứng; trong đó 2/3 gặp các biến chứng cần đặt các ống đỡ động mạch (stent) vào niệu quản sau khi bị nhiễm trùng thận.
• Hơn 19% nhóm nội soi niệu quản gặp nhiều biến chứng, trong đó có một người tham gia đã bị thủng lỗ nhỏ ở niệu quản.
• Ở những người có những viên sỏi kích cỡ 1cm hoặc nhỏ hơn nếu được điều trị bằng ESWL sẽ ít biến chứng hơn và ít cần điều trị lại hơn hoặc ít phải điều trị bổ sung hơn so với những người nội soi niệu quản

“Những kết quả này rõ ràng chỉ ra rằng ESWL nên là lựa chọn đầu tiên cho bệnh nhân có sỏi kích cỡ 1cm hoặc nhỏ hơn và nội soi niệu đạo nên là lựa chọn đầu tiên cho những người có sỏi trên 1cm”, các nhà nghiên cứu cho biết trong một thông cáo báo chí.

Chữa trị sỏi thận tại nhà

Điều trị ở nhà - uống nhiều nước hơn và dùng thuốc giảm đau - thường là điều duy nhất bạn cần làm để đào thải viên sỏi.

Uống nhiều nước

Khi cơ thể bạn đào thải sỏi, bạn cần uống đủ nước để nước tiểu của bạn có màu vàng hoặc trong như nước, khoảng 8 đến 10 ly nước mỗi ngày. Nếu bạn bị bệnh thận, tim hoặc gan và đang bị hạn chế tiêu thụ chất lỏng, hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi uống nhiều nước.

Sử dụng thuốc giảm đau

Thuốc bạn có thể mua mà không cần bác sĩ kê đơn, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), có thể làm giảm cơn đau của bạn. NSAIDs bao gồm thuốc aspirin và ibuprofen (như Advil và Motrin). Đọc và làm theo tất cả các hướng dẫn thuốc để biết cách sử dụng thuốc an toàn. Bác sĩ có thể kê toa thuốc giảm đau mạnh hơn nếu cần.